ผู้เลี้ยงเริ่มนิยมใช้หญ้าอัดเม็ดมากขึ้นเพราะอะไร  การใช้หญ้าอัดเม็ดแทนหญ้าสดและหญ้าแห้ง

ผู้เลี้ยงเริ่มนิยมใช้หญ้าอัดเม็ดมากขึ้นเพราะอะไร 
“การใช้หญ้าอัดเม็ดแทนหญ้าสดและหญ้าแห้ง”
โดย ผศ.น.สพ.ดร.สมโภชน์ วีระกุล (อาจารย์แก้ว)

การถนอมหญ้าคุณภาพสูงมีความจำเป็นอย่างมากในอุตสาหกรรมการเลี้ยงสัตว์ เพื่อให้สัตว์มีหญ้าเพียงพอตลอดฤดูกาลเลี้ยง ในสัตว์เลี้ยงควรมีหญ้าให้ได้ทั้งปี แต่หญ้าไม่สามารถเติบโตได้ตลอดทั้งปี และบางฤดูกาลเท่านั้นจึงจะได้หญ้าคุณภาพสูง

การได้รับหญ้าสดตามฤดูกาลจึงเป็นเรื่องที่ดีที่สุดต่อการเลี้ยง ทำให้ได้รับวิตามินที่สมบูรณ์กว่า มีความน่ากิน และส่งเสริมพฤติกรรม ขณะที่คุณสมบัติอื่นๆ อาจไม่ได้ลดลงไปเมื่อเป็นหญ้าแห้ง และหญ้าแห้งจะได้อัตราความเข้มข้นของสารอาหารมากขึ้นจากความชื้นที่ลดลง และยังลดความเสี่ยงจากเชื้อราและพิษจากเชื้อราที่เกิดกับกองหญ้าที่เปียกชื้น ซึ่งในความเป็นจริงหลีกเลี่ยงไม่ได้ที่จะต้องรับหญ้าแห้งแทนในฤดูกาลอื่น และเก็บไว้ได้นานหากรู้วิธีที่เหมาะสม จะได้หญ้าแห้งที่ยังคงมีความเขียวหรือสีใกล้เคียงเดิมตอนเก็บเกี่ยว ยังรักษาสารอาหาร แร่ธาตุและวิตามินเอาไว้ได้ การเก็บหญ้าจึงเป็นขั้นตอนที่ละเอียดและสิ้นเปลือง

ในกรณีที่เก็บได้ไม่ดีจะเกิดข้อเสียตามมา โดยพบว่าอาจสูญเสียคุณภาพด้านสารอาหารไปถึงร้อยละ 10-15 และยิ่งลดคุณค่าลงอย่างรวดเร็วถ้าเก็บไว้กลางแจ้งนอกโรงเรือนที่จะได้รับผลกระทบจากสิ่งแวดล้อม เสี่ยงต่อการขึ้นรา การเก็บหญ้าแห้งที่คุ้มค่าจึงใช้หญ้าคุณภาพสูงตั้งแต่แรก และต้องเก็บอย่างดี

วิธีการถนอมอาหารในรูปแบบอื่นถูกนำมาพิจารณาร่วม เพื่อรักษาคุณภาพหญ้าและอาจเสริมให้หญ้าดีกว่าเดิม เช่น การทำหญ้าหมัก (silage) เป็นต้น โดยอาศัยแบคทีเรียแลคติก นิยมในปศุสัตว์เพราะรีกษาและยังเพิ่มคุณค่าสารอาหารได้ แต่ในสัตว์เลี้ยงขนาดเล็ก เช่น กระต่าย หนูตะเภา แพรีด็อก ชินชิลล่า นั้น อาหารที่สะสมด้วยกรดแลคติกปริมาณสูงจะมีผลทำให้เกิดภาวะเสียสมดุลจุลชีพ จากกรดด่างที่ลดต่ำลงอย่างมาก และเสี่ยงต่อการเกิดภาวะลำไส้อืดจากกรดบิวทีริคที่เพิ่มขึ้นจากอาหารที่ย่อยแล้ว

อีกรูปแบบหนึ่งที่ช่วยได้อย่างมากคือ การเป็นหญ้าอัดเม็ด ที่คัดเลือกหญ้าคุณภาพสูง และหญ้าอัดเม็ดจะยังคงระดับของเยื่อใยอาหารทั้งแบบย่อยได้ (gigestible fibers) และย่อยไม่ได้ (indigestible fibers) ตามปริมาณเดิมของหญ้า ช่วยในการขับถ่ายได้ดีไม่แตกต่างจากหญ้าเดิม ยังคงระดับโปรตีน และสารอาหารต่างๆ ตามคุณภาพเดิม และมีข้อดีคือไม่มีการผสมแป้งหรือคาร์โบไฮเดรตจากเมล็ดธัญพืชเลย จึงลดปัญหาการสร้างกรดแลคติกที่มากเกินไปจากแบคทีเรียแลคติกได้ และหญ้าอัดเม็ดสามารถปรุงแต่งกลิ่นและรสได้ด้วยพืชธรรมชาติอื่นๆ ได้ เช่น คาโนล่า หญ้าธรรมชาติชนิดอื่น เป็นต้น และเพิ่มเติมวิตามินและแร่ธาตุที่มักจะขาดในหญ้า แม้กระทั่งการเสริมโพรไบโอติกส์ นอกจากนี้จะลดปัญหาการแพ้หญ้าแห้งจากฝุ่น และยังลดการปนเปื้อน จึงทำให้หญ้าอัดเม็ดดีขึ้นและน่าสนใจ

ในการช่วยการสึกของฟัน อยู่ที่ลักษณะของเม็ดที่ผลิต และขนาดของเส้นใยอาหาร ที่ยังคงรักษาคุณสมบัติของเปลือกไม้ที่มีลิกนิน เซลลูโลส และซิลิกาไว้ได้ หญ้าอัดเม็ดที่ออกแบบปราณีตจึงช่วยชะลอปัญหาโรคปริทนต์จากฟันไม่สึกได้

หญ้าสด หญ้าแห้ง และหญ้าอัดเม็ดต่างก็พัฒนาเพื่อถนอมอาหาร และปรับปรุงให้สัตว์ได้รับประโยชน์จากสารอาหารให้ครบถ้วนสมบูรณ์มากที่สุด เป็นความโชคดีที่ผู้เลี้ยงมีทางเลือกในการจัดการด้านโภชนาการในสัตว์เลี้ยง ลดความเสี่ยงกับภาวะทุพโภชนาการและโรคที่เกิดจากอาหาร