ขอสอบถามคุณหมอเกี่ยวกับตับอักเสบในกระต่าย สามารถเกิดขึ้นได้จากปัจจัยอะไรบ้างค่ะ ก่อนหน้าน้องท้องอืด พาไปx-rayพบมีแก๊สที่ส่วนปลาย และเจาะเลือด ทุกอย่างปกติหมด ยกเว้นค่าตับขึ้นมา163 คุณหมอแจ้งว่าค่าตับขึ้น ซึ่งอาจเกิดจากการที่ท้องอืดแล้วกระเพาะไปเบียดตับจนอักเสบได้ คุณหมอให้ยามาทานและนัดไปใหม่อีก1อาทิตย์ เมื่อครบกำหนดน้องได้x-ray แก๊สลดลง เหลือแค่นิดหน่อย และคุณหมอให้อัลตร้าซาวน์ดู คุณหมอแจ้งว่าตับดูไม่ค่อยดี ผิวตับไม่เรียบ แต่ตับไม่ได้บิด หมอจึงให้ยาบำรุงตับมาทาน และค่อยนัดไปตรวจเลือกซ้ำในอีก2อาทิตย์ค่ะ

ค่าที่มักใช้บ่งชี้ว่าตับอาจจะเกิดปัญหาในกระต่ายจะใช้ค่า AST ครับ อย่างไรก็ตามค่านี้ไม่ได้กียวกับตับเท่านั้น แต่ยังเกี่ยวกับไต สมอง หัวใจ และกล้ามเนื้อ แต่ยังไม่น้อยกว่าตับ จึงมักใช้เป็นตัวบ่งชี้ตับได้ แต่ในบางครั้งอาจต้องทำการตรวจค่าอื่นๆ ร่วมได้เพื่อตัดสาเหตุที่อาจจะเกิดขึ้นได้ เช่น กล้ามเนื้อ หรือพบการแตกของเม็ดเลือดแดงขณะทำการเก็บตัวอย่างเลือด ซึ่งจะมีค่าดัชนี้ตัวอื่นที่เด่นขึ้นมากกว่า จึงต้องตรวจตัวอื่นๆ ซ้ำเพื่อเทียบ อย่างไรก็ตามหากค่า AST สูงมักจะสัมพันธ์กับการเกิดกับตับมากกว่า โดยมีค่าปกติอยู่ที่ 35-130 IU/L และหากได้ค่า 163 ในหน่วยเดียวกันก็ถือว่าสูงกว่าปกติ แต่นั่นก็อาจจะไม่ใช่ปัญหาที่รุนแรงเมื่อเทียบกับตัวอื่นๆ ที่พบในกรณีที่เกิดตับอักเสบหรือถูกรบกวนจากภาวะลำไส้อืดในกระต่าย และบางโรคที่มีผลกับตับโดยตรง เช่น เชื้อบิดที่ตับ โรคติดเชื้อบางชนิด หรือตับบิด มักจะพบค่าเพิ่มขึ้นเป็นสิบเท่า และเป็นไปได้ที่จะเกิดจากสาเหตุอื่นได้เช่นเดียวกันครับ เช่นจากการกระทบกระเทือน การบิดของตับแต่มักจะพบค่าตับจะสูงอย่างมาก ติดเชื้อไม่รุนแรง เป็นต้น

อย่างไรก็ตาม ในกรณีที่เกิดภาวะลำไส้อืดจะเกิดค่า AST ที่บ่งชี้ภาวะตับเสียหายได้อยู่บ่อยๆ ปัญหาหลักมักจะเกิดจากภาวะไม่กินอาหาร จะทำให้กระต่ายขาดพลังงานและนำพลังงานที่อยู่ในรูปไขมันที่สะสมในตับมาใช้ และจะเกิดขึ้นง่ายในกระต่ายที่อ้วนและมีการสะสมไขมันในตับมากขึ้น ทำให้เกิดการอักเสบจากการเปลี่ยนแปลงทางพยาธิสภาพในตับขึ้น ค่าตับมักจะสูงขึ้นอย่างมาก จำนวนไม่น้อยที่จะมีค่าเกิน 1000 ขึ้นไป อย่างไรก็ตาม เนื่องจากค่า AST จะมีค่าครึ่งชีวิตสั้น หากตับไม่เสียหายเพิ่มเติม เมื่อทำการตรวจเลือดซ้ำหรือได้รับการรักษาที่เหมาะสมโดยประคับประคองความเสียหายของตับร่วมกับการแก้ไขภาวะลำไส้อืดดีแล้ว ค่า AST มักจะลดลงเป็นปกติในไม่กี่วัน และพบว่าค่าครึ่งชีวิตของ AST ในกระต่ายจะสั้นมาก หากตับยังมีความเสียหายอยู่ ค่านี้จะบ่งชี้ความรุนแรงและบอกว่าตับยังไม่ฟื้นตัวได้

ในรายที่เกิดพยาธิสภาพที่ตับแล้วเมื่อทำการอัลตราซาวนด์มักจะพบภาพเงาของตับไม่เป็นรูปแบบเดียวกันตามที่หมอแจ้งครับ และหากพบว่าตับบิดจะไม่พบการไหลเวียนของเลือดมาเลี้ยงที่ตับส่วนนั้นๆ

ให้เฝ้าระวังและทำการตรวจซ้ำครับ ตามที่หมอนัดเป็นเวลาที่เหมาะสม ทั้งนี้กระต่ายควรได้รับอาหารที่เหมาะสมและแก้ไขปัญหาลำไส้อืดเป็นที่เรียบร้อยดีแล้วครับ

ขอบคุณ คุณหมอมากนะค่ะ ที่ช่วยตอบคำถาม

ขอบคุณ คุณหมอมากนะค่ะ ที่ช่วยตอบคำถาม

หากค่าตับสูงจากกล้ามเนื้อ สามารถบ่งชี้ว่ามีกล้ามเนื้อมีการอักเสบ จึงทำให้มีค่าตับที่ขึ้นแบบนั้นหรือเปล่าค่ะคุณหมอ

ค่า AST จะเป็นตัวดัชนีชี้วัดการทำงานหรือความเสียหายของตับที่ชัดเจนกว่าตัวอื่น แต่ในกรณีที่สงสัยว่าจะเป็นที่กล้ามเนื้อด้วยหรือไม่ จำเป็นต้องตรวจค่าอื่นเพิ่มเพื่อยืนยันว่าค่า AST ที่สูงขึ้นมาจากกล้ามเนื้อได้ เช่นการตรวจเสริมด้วย CK เป็นต้นครับ ถ้าค่า CK อยู่ในระดับปกติ จะยิ่งชัดเจนว่าเป็นที่ตับได้ ทั้งนี้ในการตรวจยังตรวจค่าอื่นๆอีกหลายค่าใช้ประกอบกัน เพื่อระบุอวัยวะที่เป็นปัญหาได้ชัดขึ้นครับ